AA
Dünya Meteoroloji Örgütü, son dönemde bilhassa şimal yarım
kürede ve dünya genelinde etkili olan aşırı sıcaklarla ilgili uyarılarda
bulunuyor.
WMO’ya bakılırsa, Avrupa kıtasında etkili olan sıcaklıkların yanı
sıra ABD’nin güneyi, Şimal ABD, Asya’nın bazı bölgeleri, Şimal Afrika ve
Akdeniz’de sıcaklıklar, bu hafta uzun süre 40 derecenin üstünde seyretti ve eş
zamanlı sıcak hava dalgası meydana geldi.
Dünya genelinde 1980’den bu yana 6 kat artış gösteren
sıcaklıkların kaygı verici olduğuna işaret eden WMO, deniz yüzeyi
sıcaklıklarının mayıs, haziran ve temmuzda üstün dereceli seviyeye ulaştığını, sıcak
hava dalgası sebebiyle bazı ülkelerde ulusal ısı rekorlarının kırıldığını
ve kırılmaya devam edeceğini belirtti.
En sıcak haziran ayı
Avrupa Birliği’ne (AB) bağlı Copernicus İklim Değişikliği
Servisi de küresel ısı artışı hakkında uyarılarda bulunuyor.
Copernicus’a bakılırsa, “geçen ay dünya genelinde yaşanmış olan en
sıcak haziran ayı” oldu.
Küresel hava sıcaklığı da haziranda ilk kez
sanayileşme öncesi devrin ortalamasını 1,5 aşama aştı.
Ek olarak Antarktika deniz buzu, ortalamanın yüzde 17 altına
inerek en düşük seviyesine ulaştı.
Geçen haziranda günlük Antarktika deniz buzu
miktarı “görülmemiş” düşük değerlerde kaldı.
En süratli ısınan kıta Avrupa
WMO ve Copernicus’un ortak raporu da Avrupa’nın yeryüzünde
en süratli ısınan kıta bulunduğunu, 1980’lerden beri kıtadaki ısı artışının
küresel ortalamanın iki katına çıktığını ortaya koydu.
Rapora bakılırsa, Avrupa’daki ısı her 10 yılda 0,5 aşama
arttı.
Bu, 1980’lerden beri küresel ortalamanın iki katı olarak kayıtlara
geçti.
En sıcak kışı geride bırakan Avrupa, kavurucu sıcaklarla
boğuşuyor
Tarihinin en sıcak temmuz aylarından birini geçiren
İspanya’da resmi istatistiklerin tutulmaya başlandığı 1928’den bu yana en sıcak
günü 45,4 aşama ile 18 Temmuz’da yaşadı.
Ülkenin doğusundaki Katalonya bölgesinin Girona kentine
bağlı Figueres ilçesinde 18 Temmuz’da tespit edilen 45,4 santigrat aşama
“son 95 yıldaki en sıcak gün” olarak kayıtlara geçti.
Ülkede düzgüsel şartlarda en sıcak bölge olan Endülüs’te ise
Kurtuba kenti çevresinde hava sıcaklığının 44,6 dereceye kadar çıkmış olduğu
bildirildi.
İspanya ve İtalya
Endülüs bölgesindeki Malaga kentinde 20 Temmuz sabahı mahalli
saatle 07.00’de tespit edilen 34,1 santigrat aşama de yeni bir üstün dereceli olarak
duyuruldu.
Yaz mevsiminin 3. aşırı sıcak hava dalgasını 17-19 Temmuz’da
yaşayan İspanya’da bu tarihlerde en düşük hava sıcaklıkları bile üstün dereceli
kırarken, Balear Adaları ve Valensiya şeklinde bazı bölgelerde en düşük
sıcaklıkların 28 derecenin altına inmediği açıklandı.
17-20 Temmuz’da Afrika sıcaklarının tesiri altında kalan
İtalya, şu ana kadar bu senenin en sıcak periyodunu geçirdi.
Il Meteo sitesinin verilerine bakılırsa, 19 Temmuz’da güneydeki
Sicilya Adası’nda hava sıcaklığı 45-46 dereceleri bulurken, Sardinya Adası’nda
da yer yer 47-48 derecelerle bu yıl bazında üstün dereceli düzeye ulaştı.
“Kırmızı alarm”
Başkent Roma’da da hava sıcaklığı söz mevzusu günlerde 41 ile
45 aşama içinde değişti.
Sıhhat Bakanlığı, sıcaklıkların en yüksek seviyeye ulaşmış olduğu
19 Temmuz’da 27 büyük şehrin 23’ünde “kırmızı alarm” vererek, bu
kentlerde yaşayan halkı yüksek sıcaklıklar dolayısıyla uyarmıştı.
Ayrıca ülkenin orta ve cenup bölgeleri aşırı sıcaklarla
savaşım ederken, şimal bölgelerde etkili olan yağış ve fırtınanın oldukça sayıda
ağacın devrilmesine yol açmış olduğu, bazı yerlerde tenis topu büyüklüğünde dolu
yağdığı açıklandı.
Yunanistan… Ormanlar yanıyor
Yunanistan’da tesirini termometrelerde 40 aşama ile
göstermeye başlamış olan yeni sıcak hava dalgasının ise 24 Temmuz’a kadar devam
etmesi umut ediliyor.
Uzmanlara bakılırsa, ülkede son 10 yılda sıcaklığın 37 derecenin
üstünde olduğu süre neredeyse üç katına çıktı.
Yunanistan Meteoroloji Dairesinin verilerine bakılırsa,
“CLEON” adı verilen ve tüm ülkede hakim olacak sıcak hava dalgasının
cumartesi ve pazar günü bazı bölgelerde 44 dereceye kadar ulaşacağı tahmin
ediliyor.
Sıcak hava dalgası, ülke genelinde oldukça sayıda orman
yangınına da yol açtı.
Hava sıcaklıklarının etkili olduğu başkent Atina’da zamanı
Akropolis de dahil tüm zamanı ve gezinsel alanların 12.00-17.30 saatlerinde
ziyarete kapatılmasına karar verildi.
Bulgaristan ‘sarı’ kod duyuru etti
Bulgaristan’da meteoroloji uzmanları, bu yıl görece geç
gelen yaz mevsiminde son günlerde ısı rekorlarına yaklaşıldığının altını
çiziyor.
Ülkede temmuzun ikinci yarısından itibaren onlarca kere
“sarı” kod duyuru edildiğini anımsatan uzmanlar, hafta sonu senenin en
sıcak günlerin yaşanacağını belirtiyor.
Bulgaristan genelinde sıcaklıkların 34 ile 38 aşama
seyretmesi umut ediliyor.
Ülkede 40 dereceye yaklaşan en sıcak yazlar 2000, 2007,
2012, 2016 ve 2021 yıllarında yaşanmıştı.
Almanya bile oldukça sıcak
Alman Meteoroloji Dairesi, 38,8 santigrat aşama ile ülkede
bu senenin en yüksek sıcaklığını 15 Temmuz Cumartesi günü kaydetti.
DWD’den meydana getirilen açıklamada, bu senenin en sıcak gününün 15
Temmuz’da Bavyera eyaletinin Möhrendorf-Kleinseebach beldesinde ölçüldüğü
açıklandı.
Cenup Avrupa’nın pek oldukça bölgesinde hava oldukça sıcak ve kurak
olmaya devam ederken, Almanya’da sıcaklıkların düzgüsel seyretmesi umut ediliyor.
Balkanlar’da sıcak hava yerini şiddetli fırtınaya bıraktı
Batı Balkan ülkelerinden Bosna Hersek, Sırbistan,
Hırvatistan ve Slovenya, haftaya yüksek sıcaklıklarla başlarken, bölgede
termometreler 40 dereceyi gösterdi.
Yüksek ısı seviyesi sebebiyle Batı Balkanlar’da
“kırmızı” uyarı verilirken, dün itibarıyla iklim koşullarındaki sert
geçiş meydana geldi.
Sıcak hava yerini fırtınaya bıraktı ve Hırvatistan,
Slovenya, Bosna Hersek ve Sırbistan’da etkili olan şiddetli yağış ve fırtına
sebebiyle 5 şahıs yaşamını yitirdi.
Bölgede halihazırda hava sıcaklığı 30-35 aşama içinde
seyrederken, gelecek günlerde yağış ve fırtınanın devam edeceği aktarıldı.
Asya’da hissedilen sıcaklıklar üstün dereceli seviyelere çıktı
Pakistan Meteoroloji Departmanının verilerine bakılırsa,
Belucistan eyaletinin Turbat şehrinde 7 Haziran’da ölçülen 49,5 derecelik hava
sıcaklığı, “Pakistan’da 2023’te kaydedilen en yüksek ısı” olarak
kayıtlara geçti.
Belucistan’ın Nokkundi nahiyesinde 24 Haziran gecesi
ısı 35 aşama olarak ölçüldü.
Bu ise bu yıl görülen en sıcak gece oldu.
24 Haziran’da termometrelerin 42 dereceyi gösterdiği
Muzaffergarh şehrinde hissedilen ısı 51 aşama oldu.
Ülkede, 25-26 Haziran’da aşırı sıcaklar sebebiyle Peşaver’de
18, İslamabad’da 4 şahıs öldü.
Pakistan’ın başkenti İslamabad’da halihazırda hava sıcaklığı
33, hissedilen ısı 42 dereceyi buldu.
Ülkenin mühim şehirlerinde Turbat’ta termometreler 43, Sind
eyaletine bağlı Jacobabad şehrinde 39 dereceyi gösteriyor.
Hindistan’da 122 senenin en sıcak şubat ayı
Hindistan, “bu yıl 122 senenin en sıcak şubat
ayını” yaşadı.
Sıcaklar, mevsim normallerinin 4,5 santigrat üstünde
seyretti. Ülkede nisanda da aşırı sıcaklar etkili olurken, bu ayda Mumbai’de
düzenlenen bir siyasal etkinlikte 11 kişinin yaşamını yitirmesi olayın
ciddiyetini gözler önüne serdi.
Yoğun sıcak hava dalgası, Hindistan’da yerini ortalama 35
aşama sıcaklıklara ve muson yağmurlarına bıraktı.
Ülkenin kuzeyinde hala devam eden yağışların yol açmış olduğu sellerde
bugüne dek minimum 90 şahıs yaşamını yitirdi.
Çin, 1961’den beri görmüyordu
Çin, son günlerde 35 derecelere ulaşan hava sıcaklıklarıyla
1961’den bu yana kaydedilen en sıcak günlerini yaşıyor.
Ülkenin kuzeybatısındaki bir kasabadaysa, şimdiye kadar en
yüksek ısı olan 52,2 aşama kaydedildi.
Ulusal İklim Merkezi, ülkenin kuzeyinde bazı günler 40
derecenin üstüne çıkan sıcaklıkların 200 milyondan fazla kişiyi etkilediğini
bildirdi.
Bazı şehirlerde hava saldırılarından korunmak amacıyla
yapılmış sığınaklar, halkın kullanımına açılırken, aşırı sıcaklar sebebiyle can
kayıpları bildirilmeye başlandı.
Yetkililer, başkent dahil olmak suretiyle ülkenin çeşitli
bölgelerinde açık havada çalışmanın askıya alındığını belirtti.
Japonlar, oldukça etkileniyor
Japonya’da da 38 dereceye ulaşan aşırı sıcaklar, günlük yaşamı
negatif etkiliyor.
Başkent Tokyo’da sıcaklıklar, mevsim normallerinin ortalama
9 santigrat aşama üstüne çıktı.
Nüfusun yüzde 30’unun 65 yaşın üstünde olduğu ülkede,
yetkililer, sıcak çarpmasına karşı vatandaşları uyararak, dışarı çıkmaktan
kaçınmaya ve bilhassa yaşlı komşularını denetim etmeye teşvik etti.
Orta Doğu ve Şimal Afrika’da ısı 50 dereceye kadar
terfi etti
Artan sıcak hava sebebiyle Orta Doğu ve Şimal Afrika da
orman yangınları, kuraklık ve artan kum fırtınalarıyla karşı karşıya.
Sıcaklığın 50 dereceye kadar yükseldiği bölge vatanlarında,
serinlemek için klimalara artan talep sebebiyle elektrik kesintileri yaşanıyor.
Cezayir Meteoroloji Genel Müdürlüğünden meydana getirilen yazılı
açıklamada, 11 Temmuz’da başkent Cezayir’de gölgede hava sıcaklığının 47,9
aşama ölçüldüğü hatırlatılarak, ülke genelinde sıcaklıkların 50 dereceye
ulaşmış olduğu açıklandı.
Ülkedeki Elektrik ve Doğalgaz İdaresi Sonelgaz’dan meydana getirilen
yazılı açıklamada, sıcak hava dalgasıyla ülke tarihinin en yüksek elektrik
tüketiminin kaydedildiği aktarıldı.
“Benzeri görülmemiş”
Tunus Ulusal Meteoroloji Enstitüsünden 13 Temmuz’da meydana getirilen
açıklamada, 9 Temmuz Pazar günü güneydeki Tuzer kentinde hava sıcaklığının
gölgede 48,9, güneşte ise 57,3 dereceye ulaşmış olduğu kaydedilmişti.
Ülkede, “benzeri görülmemiş” sıcak hava dalgasına
şahit olunduğu vurgulanan açıklamaya bakılırsa, temmuz ayının ilk günlerinde
averaj ısı 50 dereceyi geçti.
Ülkenin kuzeybatısında yer edinen Tabarka kentindeki Malula
ormanlık alanında yüksek sıcaklıktan dolayı 18 Temmuz’da başlamış olan orman
yangınını söndürme emek harcamaları devam ediyor.
Elektrik kesintileri daha da zorlaştırıyor
Lübnan’da da artan hava sıcaklığı ülkenin bilhassa şimal
bölgesinde yer edinen Cehennem Vadisi’nde olduğu şeklinde orman yangınlarına yol
açıyor.
Ülkede sıcak hava dalgalarının su kaynakları üstündeki
negatif tesiri de hissediliyor.
Lübnan Ziraat Bakanı Abbas Hacı Hasan’a bakılırsa ülke, tarımı ve
günlük yaşamı etkileyecek ciddi bir kuralıkla karşı karşıya geldi.
Öteki taraftan ekonomik kriz sebebiyle 2019’dan bu yana
yaşanmış olan elektrik kesintileri, vatandaşların sıcaklarla baş etmesini
güçleştiriyor.
İsrail’de 24 şahıs boğuldu
İsrail’de “Cleon” adlı sıcak hava dalgasının,
termometreleri senenin en yüksek seviyelerine çıkaracağı açıklandı.
Tel Aviv’de ısı 33 dereceye çıkarken karasal bölgelerde
sıcaklığın 37 dereceye yükseleceği bildirildi.
İsrail Meteoroloji Dairesi, yüksek hava sıcaklıkları
sebebiyle ulusal parklarda ateş yakılmasının yasaklanacağını, tabiat yürüyüşü
yapmak isteyenler için kısa rotaların açık bulunduğunu sadece bazı uzun rotaların
ziyaretçilerin emniyeti için kapatılacağını deklare etti.
Öte taraftan sıcak havadan kaçmak için sahillere akın edilmesi
sonucu İsrail’de haziran başından bugüne 24 kişinin boğularak yaşamını
kaybetmiş olduğu açıklandı.
Filistin Meteoroloji Departmanı, ülkede kuru ve sıcak hava
dalgasının devam edeceğini sıcaklıkların ortalamalarının 6 aşama daha üstünde
seyredeceği paylaşıldı.
Ürdün, Irak, İran…
Ürdün Vadisi bölgesinde sıcaklığın 46 dereceye kadar
ulaşabileceği paylaşıldı.
Irak’ta temmuz ayıyla bilhassa başkent ve cenup kentlerde
hava sıcaklıkları 50 dereceye yaklaştı.
Serinlemek için klimalara talebin artması sebebiyle mevcud
elektrik kesintileri artarken, Iraklılar serinlemek için ülkenin şimal
bölgesindeki dağlık bölgelere gidiyor ya da Dicle ve Fırat nehirlerinde yüzmeyi
tercih ediyor.
Ürdün’ün başkenti Amman’da dün ısı 39 dereceye
ulaşırken, en yüksek ısı ülkede Gor el Safi bölgesinde 46 aşama üstünde
olarak kaydedildi.
Birçok ülkede olduğu şeklinde Ürdün’de de sıcaklıklar sebebiyle
orman yangınları çıktı.
Ülkenin kuzeyindeki Ceraş kenti yakınlardaki ormanlık
bölgede çıkan yangın havadan ordunun müdahalesi sonucu denetim altına alındı.
Dünya rekoru olabilir
İran’da en yüksek ısı 66,7 aşama ile ülkenin
güneyindeki Basra Körfezi Internasyonal Havalimanı’nda kaydedildi.
Sistan-Beluçistan Meteoroloji Genel Müdürü Muhsin Haydari
bölgedeki sıcak havaya ilişkin 3 Temmuz’da yapmış olduğu açıklamada, Zehek ve Hirmend
kentlerinin 50 derecelik hava sıcaklığına ulaşarak ülkenin en sıcak bölgeleri
bulunduğunu belirtmişti.
Ülkede termometreler 15 Temmuz’da Dehloran’da 51,6 ,
Ümidiye’de 51,2, Ahvaz’da 50,8, Ağacari’de 50,3, Ramhürmüz’de 50,2 dereceleri
gösterdi.
Sıcak havaların hakim olduğu ülkede bir öteki problem ise
kuraklığın etkisiyle artan kum fırtınaları.
Sistan-Beluçistan eyaletinde etkili olan fırtınanın taşımış olduğu
ince toz sebebiyle ortalama bir ay içinde 3 binden fazla şahıs hastanelere
kaldırılırken, bir şahıs yaşamını yitirdi.
Halk endişeli…
Kuraklığın yanı sıra otoyol projesi ve İran’ın su
politikaları sebebiyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan Urumiye Gölü,
hava sıcaklıklarının artmasıyla endişeye sebep oldu.
Ülkenin şimal bölgelerindeki ani yağışlar ise sele yol açtı.
Suudi Arabistan’da en yüksek sıcaklıklar ülkenin doğu
bölgesinde görüldü.
Buradaki El-Ahsa kentindeki sıcaklığın, 19 Temmuz’da 50,5
dereceye ulaşmış olduğu bildirildi.
Meteoroloji uzmanları, ülkede temmuz ayının son 10 gününde
hava sıcaklıklarının 52 dereceyi bulabileceğini belirtiyor.
Mısır Ziraat Bakanlığı bünyesindeki İklim Enformasyon Merkezi
Başkanı Muhammed Ali Fahim, 18 Temmuz’da yapmış olduğu açıklamada, ülke genelinde
sıcakların bazı bölgelerde 46 derecenin üstüne ulaştığını kaydetti.
Asya Kafkasya bölgesinde “en soğuk bölgeler” bile
40 dereceyi görmüş oldu
Azerbaycan’da temmuz ayında mevsimsel sıcaklıklar
ortalamanın 6 aşama üstüne çıktı.
Azerbaycan Ulusal Hidrometeoroloji Servisi, 8 Temmuz’da Bakü
ve Abşeron Yarımadası’nda sıcaklığın 40 dereceye yükseldiği bildirildi.
Aynı gün Nahçıvan’da da 40 aşama ısı kayıtlara geçti.
Kazakistan’da bu yaz ülkenin “en soğuk bölgelerinde” bile
hava sıcaklığı 40 dereceye yaklaştı.
Ulusal Meteoroloji Genel Müdürlüğü (Kazgidromet), haziran
ayında Kostanay, Şimal Kazakistan ve Öskemen’de hava sıcaklığının 38 dereceye
yükselerek daha ilkin söz mevzusu bölgelerde yaşanmayan sıcaklığın kaydedildiğini
bildirdi.
Başkent Astana’da da ısı, bu yaz 6 Haziran’da 38,4
dereceye yükselerek 1939’da 35,7 olarak kaydedilen rekoru kırdı.
ABD’de termometreler 50 dereceye dayandı
ABD’nin güneybatısında aşırı sıcaklar 110 milyondan fazla
kişiyi etkilerken, 38 şehirde ısı rekoru kırılması umut ediliyor.
California’da sıcaklıklar 53,9, Las Vegas’ta 47,2,
Arizona’da 43, Texas’ta ise 38 dereceye ulaştı.
Ulusal Meteoroloji Servisi (NWS), ABD’nin güneybatısında
etkili olan sıcak hava dalgasını “bugüne kadarki en şiddetli hava
vakalarından biri” olarak nitelendirdi.
Dünyanın en sıcak yerlerinden biri olarak malum ve
ısı rekorlarına ev sahipliği icra eden ABD’nin California eyaletindeki Death
Valley’de (Ölüm Vadisi) hava sıcaklığı 11 Temmuz’da 46 santigrat aşama
ölçülürken, bu sıcaklığın da ilerleyen günlerde 50 derecenin üstüne çıkması
umut ediliyor.
Afrika’nın güneyi karla, öteki bölgeleri aşırı sıcaklarla
savaşım ediyor
Kışın en soğuk günlerini yaşayan Cenup Afrika
Cumhuriyeti’nin iktisat başkenti Johannesburg’da 11 yıl aradan sonrasında ilk kez
kar yağışı görülürken kıtanın doğusu, kuzeyi ve batısı aşırı sıcaklarla
savaşım ediyor.
Kıtada Uganda, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Cezayir, Tunus,
Somali, Çad, Nijerya, Mali, Burkina Faso, Kamerun ve Cenup Sudan aşırı
sıcaklardan etkilenen ülkeler içinde yer ediniyor.
Uzun süredir kuraklıkla savaşım eden Somali ve Kenya şeklinde
ülkelerde mevsim normallerinin üstünde seyreden sıcaklar yaşamı negatif
etkiliyor.
Ziraat ürünlerinin zarar görmesine ve hayvanların can
vermesine neden olan aşırı sıcaklar sebebiyle binlerce şahıs evini terk ederek göç
etmek zorunda kalıyor.
Mevsim şartlarının bu şekilde devam etmesi durumunda
sıcaklıkların daha da etkili olabileceğine dikkat çeken uzmanlar, küresel
ısınmanın sürmesi durumunda bundan en fazla etkilenecek kıtalardan birinin de
Afrika olduğu vurguluyor.
