Yastıkaltında kalan altınlar için çalışmalarını sürdürdüklerini söyleyen İstanbul Altın Rafinerisi Yönetim Kurulu Başkanı ve Üst Yöneticisi Ayşen Esen, “Hedef senelik 100 tona ulaşmak” dedi.
İstanbul Altın Rafinerisi Yönetim Kurulu Başkanı ve Üst Yöneticisi (CEO) Ayşen Esen, 12 senedir yastıkaltındaki altının ekonomiye kazandırılmasıyla ilgili emek harcamalar yürütüyor.
Esen, yaptığı değerlendirmede, İAR’ın emek harcamaları, hayata geçirdikleri projeler ve kıymetli metaller piyasasındaki gelişmelere ilişkin bilgiler verdi.
Mevduat aracı olarak altın
İlk zamanlar altın bankacılığı üstüne yoğunlaştıklarını belirten Esen, bu süreçte bankacılık sisteminde altının bir mevduat aracı olarak kullanılmaya başladığını söylemiş oldu.
Esen, bu sistemde çalışanların belli bigün ve süre diliminde bankaya gitmeleri benzer biçimde bir zorlukla karşılaştıklarını, bu sorundan hareketle de gelişmiş bir fintech altyapısı kurarak Gömü ve Maliye Bakanlığı iş birliğiyle Kuyumcu Altın Değerleme Sistemi’ni (KAD-SİS) hayata geçirdiklerini söyledi.
“Halk ilk olarak altının ‘altın’ olarak korunmasını istiyor”
Gelinen noktada, ortalama 2 yıl ilkin uygulamaya aldıkları KAD-SİS projesinin iyi mi daha ileri taşınabileceği üstünde düşündüklerini aktaran Esen, şunları kaydetti:
“Biz 12 senedir halkımızla temas içindeyiz ve bu yastıkaltındaki altın sürecini birebir takip ediyoruz. O yüzden ‘Halk neyi istiyor? Niçin altınını yastıkaltından çıkarmıyor?’ sorularının yanıtını aslen oldukca net biliyoruz. Halk ilk olarak altının ‘altın’ olarak korunmasını istiyor. Her şeyden ilkin en mühim nokta bu. Kısaca ben senin altınını alayım, TL’ye çevireyim, dolara çevireyim… Bu değil mühim olan. Altın o insanoğlu için güvenli liman. Dolayısıyla yastıkaltında tuttuğu altının, altın olarak kalması bir numaralı beklenti. İkinci olarak, bu altını bankaya koyduğunda belirli bir süre sonrasında içinden ufak bir miktar lazım olduğunda gene altın olarak çekebilmek istiyor. Üçüncü olarak da doğal ki bir güvence istiyor. Bir halde değişik mevzuatlara dahil olup da sonradan değişime uğramasını istemiyor. Son olarak iyi mi TL yada dövizi bankaya koyduğunuzda bir katma kıymet elde ediyorsanız, altından da bir katma kıymet elde etmek isteniyor. Bu tecrübelerimizden hareketle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ile çalışmaya başladık ve KAD-SİS projesini ileri noktaya taşıyarak TCMB’nin devreye almış olduğu Fiziki Altın Tutum Sistemi (FATSİ) ile iş birliğine gittik.”
“Yatırım amaçlı altınları sisteme sokmayı hedefliyoruz”
Ayşen Esen, KAD-SİS projesinin hem bankacılık sistemi hem de FATSİ ile uyum içinde bulunduğunu belirterek, sürecin iyi mi işlediği hakkında bilgiler verdi.
Vatandaşların, elde tuttuğu çeşitli ayarlardaki altınlarının, bileziklerinin yada çeyrek altınlarının, seçkin kuyumculardan oluşan altın değerleme noktalarına (ADN) giderek özgü altın bazında değerlemesini yaptırdığını aktaran Esen, karşılığı tespit edilen altınların, banka hesaplarına gene gram altın olarak geçirildiğini söylemiş oldu.
“Halkımızın kolay ulaşmasına ve güvenilir bir yer olmasına ehemmiyet veriyoruz”
Esen, tüm bu hesaplamalar yapılırken yüksek güvenlik sisteminin kurulduğunu, her bir aşamada kamera ve şifreleme teknolojilerinin kullanıldığını vurgulayarak, “Biz bu noktaları seçerken oldukca büyük itina gösteriyoruz. Dağılımına, bankacılık sistemiyle kolay entegre olabilmesine, halkımızın kolay ulaşmasına ve güvenilir bir yer olmasına ehemmiyet veriyoruz. Kuyumcunun yapmış olduğu iş bir tek altının gerçek ve kaç ayar bulunduğunu saptamak. Gerisini sistem yapıyor. Yazılım sistemindeki kıymet tespit mekanizması da Gömü ve Maliye Bakanlığımız ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafınca denetim edilip onaylanmış rakamlardan oluşuyor.” diye konuştu.
Tüm bu işlemlerin kısa sürede tamamlandığına işaret eden Esen, söz mevzusu yapıda en mühim unsurun vatandaşın altınlarını, bankalarda gene altın olarak tutması bulunduğunu kaydetti.
Esen, vatandaşın tinsel kıymet taşıyan altınlarını değil, yatırım amaçlı altınlarını sisteme sokmayı hedeflediklerini, gerekseme duyduklarında istediği oranda özgü altını hesaplarından çekebilmesini sağlayacak bir yapıyı kurmaya çalıştıklarını açıkladı.
“Bankadaki altının kuyumculardan fiziki temini üstünde çalışıyoruz”
İAR Yönetim Kurulu Başkanı Esen, bankaların her şubesinde yeteri kadar gram altını bulunduramadığını, bu yüzden fiziki olarak ani altın çekme taleplerinde bazı sorunlarla karşılaşılabildiğini söylemiş oldu.
Bankaların elinde yeteri oranda altın olmadığında, vatandaşın bunun bir kısmını TL olarak çekmek zorunda kalabildiğini özetleyen Esen, “Doğal bankacılık sisteminin bir kuru var. Aldığınız parayla yine altın alacaksınız, kuyumcuya gittiğiniz süre bir de piyasanın bir kuru var. Oradan tekrar kayba uğruyorsunuz. Sizin aslen çekmek istediğiniz altın bir ihtimal 5 gram fakat kur kayıpları sebebiyle 4,7 grama düşebiliyor. Ikimiz de halkımıza altınlarını fiziki olarak alabilme imkanını sunmak suretiyle ilk etapta internet sayfası üstünden kargoyla teslime dayanan bir model daha kurduk. Bu da en fazla yedi gün, 10 gün içinde hayata geçmiş olacak. Şu anda sistemi kontrol ediyoruz.” dedi.
Esen, bankaya yatırılan altınların, altın değerleme noktaları olarak belirlenen seçkin kuyumculardan çekilebileceği model üstünde de çalıştıklarından bahsederek, bunun da yazılım çalışmalarının sürdüğünü bildirdi.
“Yurttaş vade sonunda altınını ister TL, ister altın olarak dokunabilecek”
Ayşen Esen, yeni devreye aldıkları KAD-SİS FATSİ ortaklaşa iş ile vatandaşların ilave getiri sağlayacağına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Şu anda altın mevduatları için 6 ay ve 12 ay vadeler için faizler belirlendi. Bu da şu şekilde çalışacak; diyelim ki KADSİS vasıtasıyla bankadaki hesabınıza güvenle 80 gram altın yatırdınız. Dönerek bankanıza bir yönerge veriyorsunuz ve hesabımda bulunan 80 gram altını ben FATSİ ile değerlendirmek isterim diyorsunuz. Burada aslen iki görüş açısı var. Biri; kur korumalı mevduat dediğimiz KKM üstünden TL olarak takip edilen taraf. Diğeri ise altınınızı, TCMB tarafınca altın olarak sakınan taraf. Sizin bankadaki 80 gram altının bugünkü kıymeti diyelim ki 80 bin lira olsun. Bunun üstünden size KKM’nin verdiği o günün faizi işleniyor ve vade sonunda kur koruma mekanizmasına bakılırsa fark var ise ekleniyor. Diğerinde ise TCMB’nin taahhüt etmiş olduğu altın bazında yüzde 3’lük getiri uygulaması var. Dolayısıyla sizin 80 gram altınınıza yüzde 3 getiri uygulanmış olduğu anda orada 2,4 gramlık yarar oluşuyor ve 82,4 gram altınınız hesabınızda duruyor. Vade sonunda sonucu tamamen tüketici veriyor. Diyorsunuz ki ben 82,4 gram altınımı isterim ya da altının fiyatı düştüğünde KKM rakamı daha cazip ise onu tercih ediyorsunuz. Özetlemek gerekirse karar sizin.”
“Hedefimiz senelik 100 tona çıkmak”
Yastıkaltındaki altınların ekonomiye kazandırılması amacıyla meydana getirilen altın bankacılığı emek harcamaları kapsamında 12 yılda ortalama 120 ton altın toplandığını aktaran Esen, hedeflerinin senelik 100 tona çıkabilmek bulunduğunu söylemiş oldu.
Esen, KADSİS projesinin kendisini kanıtladığını ve 2 yılda tek bir satın alan şikayeti almadıklarını vurgulayarak, “Bundan sonrasında mühim olan halka lüzumlu tanıtımın yapılması. Bizim hedefimiz reklam yapmak değil tanıtım yapmak, zira biz ürün satmıyoruz. Biz halka bir hizmet sunuyoruz. Halkın sistemi doğru anlamasını sağlamak için çalışıyoruz. Bu emek harcamalar devam ettikçe ve net bir halde data aktarıldıkça bu yıl 10 ton toplanır, sonrasında 30 ton, sonrasında 100 ton…” ifadelerini kullandı.
KAD-SİS projesinde 5’i kamu toplam 9 bankanın bulunduğunu, bu sayıyı 15’e kadar ulaştırmak istediklerini belirten Esen, tüketiciye geniş bir yelpazede hizmet vermek için şu anda 72 ilde 250 olan altın değerleme noktası (ADN) sayısını da 81 ilde 1.000’e çıkarmayı amaçladıklarını dile getirdi.
Esen, geçen yıl bir yılda toplanan altın miktarının 2,5 katına bu senenin ilk 5 ayında ulaşıldığı bilgisini vererek, “Bu, iyi mi bir ivme kazandığımızın oldukca ciddi bir göstergesi. Tanıtımların tamamlanmasıyla bu sayı hızlanarak devam edecektir.” dedi.
“Altının güvenli liman olma özelliği devam edecek”
İAR Yönetim Kurulu Başkanı Ayşen Esen, Türkiye’nin altın mevzusunda dünyada ilk 5’te, kuyum sektöründe ise ilk 3’te yer aldığını belirterek, “Türkiye’de madenlerden 40-50 ton civarında altın çıkıyor. Geçmişte 20-30 tondu. Bir tek İAR olarak senelik üretim kapasitem 1.000 tonun üstünde. Dolayısıyla 40 ton asla hiç kimseye yetmez. Bu anlamda bizim muhakkak altın ham maddesine ihtiyacımız var. Bu da ne anlama gelir, ithalat yapılıyor. Dolayısıyla Türkiye’nin cari açığındaki mühim unsurlardan biri de altın ithalatı. Yastıkaltından ne kadar oldukca altın çıkarsa, o denli azca ithalat, oldukca ihracat, ekonominin canlanması demek. Bu yüzden biz bu mevzuyu oldukca önemsiyoruz. Bu anlamda yapılacak şeyler sonsuz devam edecek.” diye konuştu.
“Adım adım sistemin üstüne ekleyeceğiz”
AA’nın haberine bakılırsa, yastıkaltı altınların sisteme kazandırılması kapsamında vatandaşa sunulacak mühim şeylerden birinin de yan faydalar bulunduğunu vurgulayan Esen, konuşmasını şu şekilde tamamladı:
“Daima şunu söylüyorum, Anadolu’da altın, kadının yaşam güvencesidir. O yüzden o altını alıp bankaya götürdüğünde, altın boşta duruyor. Oysa o hanımı ekonominin içine katmak için daha işlevsel hale getirebilir ve bunu güvence olarak kullanarak mikro kredilere dönüştürebiliriz. Bunun karşılığında almış olduğu krediyle bir tekstil ürünü yada sabun üretebilir, tarımla uğraşıyorsa bunu geliştirebilir. Bunun benzer biçimde birçok şey sunulabilir. Bu tarz şeyleri da bankalarla görüşüyoruz. Gerek bankacılık sisteminin gerek kamunun gerekse bizlerin yapabileceği her ne var ise gelecek günlerde adım adım sistemin üstüne ekleyeceğiz.
“ABD bile asla alışık olmadığı şekilde çift haneye doğru gidiyor”
Hepimiz çoğumuz bir halde finans dünyasının içindeyiz. Ekonomide eski rahat korelasyonların hiçbiri kalmadı. Dünya başka bir denge içinde yaşıyor. Buna ek olarak yakın çevremizde ve tüm dünyada birçok jeopolitik gelişmeler var. Uzun senelerdir yaşamadığımız kadar büyük bir enflasyon sorunuyla bir tek Türkiye değil tüm dünya karşı karşıya. ABD bile asla alışık olmadığı şekilde çift haneye doğru gidiyor. Dolayısıyla tüm bu tarz şeyleri üst üste koyduğumuzda altının güvenli liman olma özelliği devam edecek ve bence gelecek dönemde daha da ehemmiyet kazanacaktır. Yatırımcılara konjonktürü izleyerek yatırım sepetlerinin içinde her daim altını ve kıymetli metali bulundurmalarını öneriyorum fakat bunu yastıkaltında değil ekonomik sistemin içinde güvenli şekilde tutmalarını istiyoruz.”