Dünyada yaşanmış olan enerji krizine çözüm arayan kurumlardan IEA’e bakılırsa bir taraftan mevcut üreticilerin üretimini artırıp arza katkı yapması öteki taraftan da talebi düşürmek için önlemler alınması gerek.
Enerji krizi Rusya-Ukrayna savaşı öncesinde de yaşanıyordu sadece cenk krizi değişik boyutlara taşıdı. Doğalgaz fiyatlarının yüksekliği bir yana, temin etmek ve doğalgazın kaynağından gereksinim duyulan ülkeye yetişmesi bile ayrı ayrı aşılması zor problemler olarak ortaya çıktı.
“Enerji piyasasında olağan dışı bir durum var”
AA’nın haberine bakılırsa, bu aşamada Internasyonal Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, enerji sektöründe Rusya’nın petrol ve gaz ihracatından meydana gelen açığın telafi edilmesi için mühim adımlar atılması icap ettiğini belirterek, “Enerji piyasalarında şu anda olağan dışı bir durum var, bu durum da olağan dışı tedbirler almayı gerektiriyor.” dedi.
Acil önlem alınması uyarısı
Birol, G7 zirvesi öncesi, dünyayı tesiri altına alan enerji krizine karşı acil ve mühim tedbirler alınması icap ettiğini söylemiş oldu.
Petrol ve doğalgaz tutarları yüksek ve oynak kalabilir
Gelecek 6 ayın dünya ekonomisi için son aşama sıkıntılı geçebileceğini ifade eden Birol, bu süreçte petrol ve doğalgaz fiyatlarının “yüksek ve oynak” kalabileceğini ve bu durumun enflasyonda süratli artışa ve küresel resesyona yol açabileceğini söyledi.
Acil fiil planı hazırlanmalı
Birol, Rusya’nın Avrupa’ya doğalgaz sevkiyatını kısması yada tamamen kesmesi ihtimaline karşı acil fiil planı oluşturulması icap ettiğini vurgulayarak, “Bu acil fiil planı, endüstri ve konutlarda yapılacak kısıtlamaların hangi plan dahilinde olacağını ve bunun ekonomik hayata negatif etkilerinin iyi mi en aza indirileceğini içermeli.” diye konuştu.
Kısa vadede atılabilecek ardımlar
Sektörü rahatlatmak için kısa vadede atılabilecek birkaç mühim adım bulunduğunu dile getiren Birol, şunları kaydetti:
“Petrol ve doğalgaz üreticilerinin ellerinde olup da piyasaya sürmedikleri petrol ve doğalgazı gecikmeden piyasaya sürmeleri ve piyasanın stabil hale gelmesi için katkıda bulunmaları gerekiyor, bilhassa Orta Doğu’daki büyük petrol üreticileri. İkincisi, tüketim alanında planlanmış bazı tedbirler almak gerekecek. Evlerdeki termostatı kış aylarında 1-2 aşama düşürmek yada arabaların her iki günde bir trafiğe çıkması şeklinde ergonomik önlemler olabilir. Bir öteki adım da kapanması planlanan nükleer santrallerin kapanmasını ötelemek olabilir. Bir taraftan mevcut üreticilerin petrol ve gaz üretimini artırıp arza katkı yapması öteki taraftan da talebi düşürmek için önlemler alınması gerekiyor. Bu tedbirleri almadan Rusya şeklinde dünyanın en büyük petrol ve doğalgaz ihracatçısı olan bir ülkenin ihracatındaki ciddi düşüşleri telafi etmek mümkün değil.”
“Bazı ülke ve firmalar krizi fırsat bilip fosil yatırımları artırma planı yapıyor”
Tüm dünyada tesirini hissettiren “küresel enerji krizine” karşı atılacak adımların iklim krizini daha da kötüleştirmemesi icap ettiğini belirten Birol, şöyleki devam etti:
“Bazı ülke ve firmalar krizi fırsat bilip fosil yatırımları artırma planı yapıyor. Bu yatırımların iki riski var. Birinci risk, bu fosil yakıt yatırımlarına bugün başlasanız ilk üretim en erken 5-10 yıl sonrasında piyasaya gelecek. O vakit içinde petrol yada kömüre yönelik talep artışı olacağını düşünmek bu ülke ve firmalar için iyimser ve riskli bir varsayım. Şu sebeple teknolojik gelişmeler, ülkelerin almış olduğu ve alacağı kararlar fosil yakıtlara olan talebi azaltacak. İkincisi de iklim riski. Bu projeler hayata geçerse dünyanın 2050’de sıfır emisyon hedefine yetişmesi neredeyse olanaksız hale gelecek. Bu bakımdan benim üstünde durmak istediğim mevzu, bu krize yanıt verirken başka bir krizi derinleştirmemek.”
“Birçok ülke enerji güvenliğini sağlamak için kömürü çözüm olarak görüyor”
Birol, birçok ülkenin şu anda enerji güvenliğini sağlamak için kömürü bir çözüm olarak gördüğünü söylemiş oldu.
IEA’nın son çalışmasına bakılırsa, kömür yatırımlarının dünyada yüzde 10 arttığını ifade eden Birol, “Hepimiz kömüre ilginin azalacağını bekler ve umarken, burada artış görüyoruz. Bunun da sebebi enerji arz güvenliğine kömürün çözüm olacağı düşüncesi. Bence bunu iki şekilde düşünmek lazım. Şu anda acil olarak cenk hali diyebileceğimiz bir durumda mevcut kömür santrallerinin birkaç aylık süre için kullanılması mantıklı ve mazur görülebilecek bir hareket fakat uzun dönemli kömür yatırımları yapılması iş ve kârlılığın yanı sıra iklim açısından riskli.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.
