Çocuklar içinde fazlaca yaygın olan el-ayak-ağız hastalığı, kolayca bulaşan bir virüsten meydana gelen bir hastalıktır. İşte el ayak ağız hastalığının bulaşma yolları, emareleri ve tedavi şekilleri…
El-ağız-ayak hastalığına yol açan virüsler, tükürük kanalıyla fazlaca süratli yayılan Enterovirüs ailesine aittir. Okullar ve anaokulları bu hastalığın en fazla yayılmış olduğu yerlerdir.
Hastalığın bulaşması için tükürük damlacıklarının hapşırma ve öksürük şeklinde nedenlerle geçmesi yeterlidir. Çocuk hastalığa yakalandıktan sonrasında 7 gün süresince bulaşıcı kalır, sadece 1 aydan fazla bir süre süresince virüsü dışkısından atmaya devam eder.
Döküntü ve kabarcık ve kızarıklığa yol açan bir durumdur. Hastalığın adından da anlaşılacağı şeklinde döküntüler ağız boşluğu, avuç içi ve ayak tabanlarında yoğunlaşır. Ciltteki bu sorunlara ek olarak çoğu zaman yüksek ateş de görülür.
Hastalık çoğu zaman iyi huylu bir seyir gösterir ve 1-2 hafta içinde belirli komplikasyonlar olmaksızın kendiliğinden iyileşme iyileşir. Elleri sık sık yıkamak ve genel hijyen kurallarına uymak enfeksiyon riskini azaltmak için yeterlidir.
El-ağız-ayak hastalığı iyi mi bulaşır?
Enfekte kişilerde el-ayak-ağız hastalığına yol açan virüsler, burun ve boğazdan gelen akıntı (tükürük, balgam yada mukus) ve dışkıda bulunur.
Virüs bulaşmış bir şahıs, virüsleri aşağıdaki yollarla başkalarına yayabilir:
– Yakın kişisel temas,
– Hava (öksürme yada hapşırma),
– Dışkı ile temas,
– Kontamine nesneler ve yüzeylerle temas.
Mesela, enfekte bir kişiyi öperek yada ilkin kirlenmiş bir kapı koluna, sonrasında gözlerinize, ağzınıza yada burnunuza dokunarak enfekte olabilirsiniz.
Tipik olarak bulaşıcılığın zirvesi hastalığın ilk haftasında ortaya çıkar, sadece kimi zaman emareler geçtikten günler yada haftalar sonrasında bile şahıs bulaşıcı kalabilir. Bazı insanoğlu, bilhassa yetişkinler emare geliştirmeyebilir, sadece gene de virüsü başkalarına yayabilir.
Emareler
Bir çok durumda bu hastalık ortalama 10 gün sürer ve çeşitli emarelere niçin olur.
İlk emareler averaj kuluçka süreci olan 1 hafta sonrasında ortaya çıkar:
– Genel halsizlik,
– Boğaz ağrısı,
– Ağızda rahatsızlıklar.
Ateş daima ortaya çıkmayabilir ve varlığında bile çoğu zaman 24 saatten fazla sürmez.
İlerleyen günlerde, hastalığın en belirgin göstergesi olan eller, ayaklar ve ağızda yer edinen ve vücut şeklini değiştiren bir takım kırmızı kir ortaya çıkar. Ağrı ve yanmaya yol açan minik kabarcıklar haline gelene kadar günden güne ortaya çıkarlar.
İstisnalar haricinde bu lekeler çoğu zaman kaşınmazlar.
Hastalık çoğu zaman birkaç hafta içinde herhangi bir iz bırakmadan geçer. Akut faz çoğu zaman 10 ila 14 gün sürer ve enfeksiyon nadiren tekrarlar yada devam eder.
Hastalığın tehlikeleri
Vakaların büyük çoğunluğunda tam iyileşme kendiliğinden gerçekleşir. Yetişkinlerde seyir daha şiddetli ve güçten düşürücü olabilir, sadece bu durumda bile komplikasyonların başlaması fazlaca nadirdir.
En sık görülen komplikasyon dehidratasyon, kısaca sıvı kaybıdır. Hastalık ağızda ve boğazda ağrıya ve yutma güçlüğüne yol açan kabarcıklara niçin olabilir.
Hastalık çoğu zaman birkaç gün ateşe ve hafifçe semptomlara niçin oluyorsa, ender görülen bir coxsackievirus türü beyni etkileyebilir ve daha kaygı verici ve potansiyel olarak ciddi komplikasyonlara niçin olabilir. Beyin ve omuriliği çevreleyen zarların (meninksler) ve beyin omurilik sıvısının enfeksiyonu ve iltihabı olan viral menenjit ortaya çıkabilir. Viral menenjit çoğu zaman hafiftir ve kendiliğinden iyileşir. Bununla beraber, ortaya çıkabilecek olan öteki durum ensefalit beynin ciddi ve yaşamı tehdit eden bir iltihabıdır, sadece fazlaca nadirdir.
El ayak ağız hastalığı iyi mi tedavi edilir?
Bu viral bir hastalık olduğundan etkili bir ilaç yoktur. Çocuğun sıhhatli beslenmesi, kabarcıkların niçin olduğu tahribatı yatıştırabilir. Ağrının devam etmesi durumunda bilhassa hastalığın ilk seyrinde bir tek ağrı kesiciler önerilir.
Ateş için ve ağrıyı hafifletmek ve yutmayı kolaylaştırmak için çeşitli ilaçlar uygulamak mümkündür. Kaşıntı durumunda antihistaminikler, krem ve jel kullanılabilir.